THE HOLY WEEK

0

Tumnah Nipini (Palm Sunday) apan Jesu Thohnawnni (Resurrection Sunday) tan Kaal Siangthou/Jesu’ Gimthuakna Kaal(Holy Week or the Passion week), ahihkeileh leitung a Jesu hong vaklai a ahun nanungpen Tumnah nipini toh simtel in ni giat(8) sung genna ahi. Saptuam tamtak in kikhopna hun leh anngawl thumna hun in ana zangtou uhi. Sih ding kuan a thu kigen leh kivaikhak thute a poimoh bang in hiai kaalsung a Jesu hun zatna, agen leh a sepkhiatte poimoh diak hi. Jesu in a hong paina san a sepzoh ni, saltang mihingte a ding a suaktakna ni, melma Setan zohthal a om na ni hong hi ahihman in a poimohna gen otluat chih om kei hi. Tu’n ah Tumnah Nipini apan in Jesu Thohnawnni tan niteng a ahun zatna saulou in khenkhat kahon gensuk ding.

Tumnah Nipini a hong tun in Jerusalem ah i Toupa Jesu Khrist thupitak a pahtawi in om hi. Leitung a alenlai in hiai mun chihlouh thupitak a pahtawi a omna omlou hi. Kuamah tuan ngei nailou Sabengtung nou a tuang a, huai in a etsak ahihleh lemna kumpi ahi. Pathian leh mihing kal a lemna bawl ding a hong pai a hihdan hon ensak hi. Mipite’n ahihleh theikhial in Rome kumpi ukna nuai apan suaktakna sualpih dia hong pai sa in ana kipahpih mahmah uhi. A lamet dan a Jesu hong pailouh ziak in a nung sawtlou in kros a kilhden ding in Pilat kianga ngen in kikou maimah uhi (Mat.21:1-12; Mk.11:1-11; Lk.19:28-44; Jn.12:12-19). Mipite bang a nang lametdan a thil hong pailouh/omlouh chiang in bang na chi a? Kumpipa theichiangloupi na phatna leh pahtawina in gen a nei diam? Alehlam alah Na kumpipa pahtawina ding na thei/nei hia? Nang a ding in bang hon sepsak a? Hiai hun a Pharisai pawl khenkhat in mipi kikou aphuai ana sa uh ahi dia Jesu kiang ah, khou ding in gen uhi. Jesu’n hiaite a daih uleh suangte bek a kikou ding uh” chi in, a dawng hi. Ka lungsim a hong kilang ahihleh Kumpi David ahi. Nikhat Jerusalem khopi a Pathian bawm hon zawn lut un David kipak lua in Pathian pahtawi in theihtawp in lam hi. A zi Mikal in amuh in alungtang in haihuai a sak ziak in a damsungteng ta neilou ding in Pathian in koih hi.

Seppatni ah i Toupa Jesu’n temple a hihsiangna leh theipi kung hamsiatna i mu hi. Judate’n Temple sung a Jentelte Biakna mun subuah in sum dawnna muna a zat ziak un i Toupa Jesu lungtang suna in hehsak mahmah uhi. Jentelte Biakna mun ding omlou chihna suak hi. Na metna ding leh hamphatna ding zong a apau zoulou leh gensaktu ding neilou, nang sang a mawl zaw leh niam zaw te simmoh bawl a, a lungtang uh suliamtu a ipan khakleh Pathian in hon koih maimai keileh kilawm hi. Huanah Thukhun thak ah, gingtute ading a i pumpi Pathian tempul ahih dan Sawltak Paul in ana gen hi. I lak a tuibuk, dummuam, sikhar, kuva leh laizial chiing kitam mahmah hi. Ikisuum zohlouh i nek i dawnte ziak mahmah  inle’ Pathian mai ah hon maingalsak lou hi’n kathei hi. Jesu hon tatna in i kha leh i pumpi a ding ahi vek hi. I kha hondam mahleh i pumpi hon hondam zoulou i bangsak uhi. Sianthouna in Pathian mel hon musak ding chi ahihleh Pathian mel mulou ding tammah leh kilawm kasa hi. Pathian mel muhding ahihleh leitung ah hia vangam ah hia chih zaw kathei kei. Huanah i Toupa a gil kial mahmah lai a theipi, a gal a et a gah om mah bang a kilang himahleh a mun ah gah muh ding omlou tuh gingtu a polang a kilawm lat zezen napi a gahmuh ding omlou,lamet bang a omlouhna in suheh mahmah hi. Gingtute leng hiai theipi mah bang a ei ah mi’n muh ding, nek ding gah a muh kei ua leh kivelthak kul mahmah ding hi (Mat. 21:12–22, Mk.11:15–19, Lk. 19:45-48, & Jn.2:13-17).

Sepnawnni: Temple sung a i Toupa Jesu’n sinsak nanung pia hi. Pharisaite a thuhilhna thute apan in ki-etna ding tampi om hi. Pathian leh mihinpihte itna neilou a sahkhomi hihna in Toupa kipaksak hetlou hi(Matt.23:24-33). Jesu’n Pharisai lepchiahte aw, hai leh mittawte aw diktatna, hehpihna, ginomna na limsak ngalkei uhi. Nou leh kuang pawlam na hihsiang ua, asung lah lepgukna leh kideklouhna in na dim uhi. Hansuang nuhngou, pawlam a kilawmtak a kilang, a sunglam misi guhte leh nin chiteng a dim bang na hi uhi. Mihing mitmuh in diktattak in na kilang ua, na sunglam u bel lepchiahna leh gitlouhna in na dim uhi, chi’n a hihna uh chiangtak in gensuk chetchet mai hi. I Toupa Jesu’n nang tungthu gendi bang hileh bangchi bang hon gen mah de aw? Zaknop huai hetlou khawng ahi maimah diam maw. Jesu’n nitaklam in Olive mual ah maban thil hongtung dingte genna nei hi (the Olivet discourse kichi hi), Jerusalem temple hihsiatna ding thu bang, 2nd Coming, leh Pathian vaihawmna ding thute gen hi (Mat. 21:23–24:51, Mk. 11:20–13:37, Lk. 20:1–21:36, & Jn.12:20–38).

Nilaini: Hiai ni ahihleh “Spy Wednesday” chih in om hi. Aziak ahihleh Judas Iskariot, siampu liante kiang ah ava hoh a Jesu, “Hon mansak le’ng, bang n’on peding ua?” va chi hi. Siampu liante toh dangka sawmthum in kilem uhi. Huai nung Judas Iskariot in Jesu matsakna ding hunlem a zongta hi. Sum leh pai deihtakna in thil hoih bangle hon ngaihtuahsak theilou hi. Sum deihtak ziak a lawmta kithah, unau kithah bangle ana om uhi. Sawltak Paul in Timothy kiangah, Dangka sum deihtak zaw gilou chiteng bul ahi; khenkhatte’n a eng ua, ginna a paimangsan ua, amau leh amau lungkhamna tampi in a ki sunlet tektok uhi (1 Tim. 6:10) chi’n ana gen hi. Nang Jesu bangzah in na khawng a? I gam Khristian hinkhua i ngaihtuah chiang in lungziin huai mahmah hi. Sum leh pai bangle kideih kholdiak abang hi. Sum muh theih nang ahihleh zuau gen poisaloute kihi. Nekguk theih nateng a ne, Sorkar apan scheme tuamtuam omte lah apply gai vek mahni toh kituak hia kituaklou, khosakna toh kituak hia kituaklou chih om sese lou, tan gaih vek sawm. Thankik Kristian kichih suk dia hoih. Judas Iskariot omdan in Toupa lungtang suna mahmah ahi dia i Toupa’n, Mihing Tapa mansak ding mipa tung a gik hi: Huai mihing zaw piang kei leh amah adin a hoihzaw ding” a chi hial hi. Hiai ni mah in i Toupa Bethany ah Lazar, Mari leh Martha te inn ah khol tawldam hi.

Ningani: Toupa’n a nungzuite annkuang nanung umpih a, nungzuite khe silsakna nei hi. Jesu’n nungzuite kiniamkhiak ding dan leh khat leh khat nna kiseptuahsak leh ki ittuah ding deihlua ahihman in practical in sinsakna pia hi. Hiai mun ah i Toupa’n Judas Iscariot khe leng silsak hi. Judas Iscariot thilhih ding teng leng i Toupa’n thei khin mahleh nungzui dangte toh a kibang in it hi. Jesu’n a nungzuite kiangah, “Thupiak thak konpia ahi, ki-ittuah un; ken nou k’on it bang in, nou leng ki-ittuah un. Na ki-ittuah uleh mi tengteng in ka nungzuite na hi uh chih hiai ah a thei ding uh” a chi hi. Hiai ni in Jesu’n thupiak thak hon piak ziak in Maundy Thursday leng kichi hi. Polam mite sang in eisung ah kihazatna, kituahlouhna leh kilemlouhna om a bang zaw hi. Korinth Saptuam sung ah kipawl khenna ana om ngei a, khenkhat in “Kei Paul pawl ka hi,” “kei Apollos pawl ka hi,” “kei Kifa pawl ka hi,” “kei zaw Khrist pawl ka hi,” achih ziak un Sawltak Paul in Khrist khenzak in a om ahia? Chi in a puaknat thu ana gen hi. Hiai nitak in annkuang nanung a umkhit un, Gethsemani huan lam zuan uhi. Ngaihtuahna khat ah Gethsemane huan tuh i Toupa ading in lithuai vungvung ding hi. Himahleh i Toupa’n hong pai nasan thei in hun haksapen ah le nungtolh lou in pang teitei hi. A kho-ul bang sisan toh kihel in taakkhe hial hi. Pathian kianga ahihtheihleh hiai nou in honpel hen chi’n thum vei hilhial Pathian kiangah ana ngen hi (Mat.26:17–75, Mk. 14:12-72, Lk. 22:7-62, & Jn.13:1-38).

Sintawpni: Good Friday chih a minvuah ah om hial hi. Hiai ni in mikhial mangthangte ading a suaktakna ni hongtung hi. Baptispa Johan in en un Pathian Belamnou khovel khelhna lamangpa ana chi hi. Sawltak Paul in i tatlekna tengteng hon ngaidam a, batna lai thupiak a gelh i tung ua ei hon dou gige tuh a thaimangta ngal a; huai ngei tuh kros ah hihlup in ala kheta hi. Good Friday ni in thugentu ten Kros a Jesu pau kam sagih(7) gen tangpi uhi. (Mat.27:1-62, Mk 15:1-47, Lk. 22:63-23:56, & Jn. 18:28-19:37). Sih ding kuan a kampau tuh apoimoh lou genlou peuhmah ding hi. Mikhialte a dia ngaihdam ngetsak lai hi. Amah naathuak a om himahleh amah a ding ngaihtuah lou a, amah sunaa, suliam, kiphasaktak a om, ut ut a paute, Pa kiangah ngaihdam hon ngetsak hi. Jawlnei Isai in, Mitampi khelhna a pua a, talekte a thumsak hi(Isai 53:12). Kros a akiang a kikhaipa athilhih ziak hilou, a lohkhiak ziakle hilou hehpihna ziak a hotdam a om ahih dan i mu thei hi. TOUPA’N atapa Jesu tung ah i vek ua thulimlouhna a nga ta hi! Khelhna lam a sikhin a diktatna lam a i hintheihna ding in amahmah in tua sing ah a sa in i khelhnate a pua hi; amah vuakna golhte ah hihdam in na omta uhi (1 Pet 2:24). Kros a Jesu kampau sagihte’n a gennop ahihleh 1. Ngaihdamna 2. Hotdamna 3. Kitanauna 5. Kipaisanna 6. Mangbatna 7. Vualzohna leh 7. Kigawmkikna ahi. Toupa Jesu khrist thuakna leh sihna in na hinna ah bang gen anei ale? Ngaihnep theih vual hilou ahih dan i muthei hi.

Kiginni: I Toupa luang tuh han ah (tomb) ah sial in om a, Rome sepaihte laka a hangsanpen telkhiak a omte’n veng uhi. Nitaklam Sabath bei in Nikodem leh Joseph in hangsantak in a luang Pilate kiangah va ngen uhi. Hiai hun ah nungzuite koi gam tung vek uh ahia? Muhkhak ding omlou uhi. A nopna kia leh mipahtak lohna ding kia a Toupa nungzuihna pen i makaipa deihlam hilou hi. A nuam ahaksa a leng zui ding, a lauhuai na mun leh a zumhuai na mun a leng zuih ding i kipiakna uh himah lou hia? i Toupa’n, kuapeuh in hon zuih a ut leh, amah kingaihsaklou in, niteng in a kros pua in honzui hen chi hi. Kuapeuh a hinna humbit ut in a tan ding, kuapeuh keimah ziaka a hinna tan in a humbit ding ana chi hi (Mat 27:62-66, Mk 16:1, Lk 23:56, & Jn 19:40).

Thohnawnni: Sihna in lenden zoulou in Jesu tuh han apan in thounawn hi. Gingtute a ding a  i thugin (Doctrine) uh kingakna bulpi tuh Jesu thohnawnna ahi. I makaihpa uh thounawn lou hileh gingtute mihehpih huai pen hiding ihi uh chi’n Sawltak Paul in ana gen hial hi. Amah tuh misite thohnawnna gahmasa ahi a, a nung in gahtampi in zui ding hi. Huai tuh amah bangbang a rapture ni a laktouh a om ding ihi uhi. Jesu thohnawnna tuh ei gingtute adia i vualzohna uh ahi. Misi lak a kipan Jesu kaithou nawnpa Kha noumau a a om leh, misi lak a kipan Khrist Jesu kaithou nawn pa’n, noumau a om a Kha pansan in na pumpi sitheite uh a hihhing sam ding hi. Nasepte laibu sung I etleh Khrist thohnawnna koppih gingute nasepna ngen i muthei hi. Lauhna leh sihlauhna chih himhim nei a om lam uh i thei kei hi. Jesu khrist thohnawnna in gingtu masate a kheklumlet bang in nangle hon khekthei ahi. Toupa na kikheksak ut hia? Vualzoutak in hinkhua na zang utta hia? Thounawn Jesu in mimal, saptuam, leh khotang ah vai hong hawm ding in i thum hi.

I Toupa Jesu Khrist ziak a zohna hon pepa Pathian kiangah Kipahthu om hen. Huai ziakin ka unaute deihtakte aw kiptakin hihlin vuallouh in Toupa nasep phattuam ngaitak a sem gige in om un, na sepgimna uh Toupa ah a thawn ngeikei chih na thei ngal ua (Mat. 28:1-13, Mk.16:1-14, Lk. 24:1-49, & Jn. 20:1-23).

Simtu tengteng Toupa’n hon vualzawl hen.

Pastor M.Thangkhenmung

01-04-2021

Pastor M. Thangkhenmung
WRITTEN BY

Pastor M. Thangkhenmung

Our Adviser. He is currently ministering as the Local Pastor at EBC Church in Kanaan Veng.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Book Appointment