LUNGSIMLAM NATNA BANGCHIK CHIANG A THULAAK DIING I HI UA?

2

Thumapi:

Nikhat tei i sihni hong tung diing ahi chih theihtelna nei a Pathian in hon siam himah le’ng, sihna i tuah chiang un theihsiam haksa mahmah a, lungziinna, lunggimna leh dahna nasatak hon tun zel hi. Sihna toh kisai zaw ngeinaseh chih om hetkei mahleh i pomsiam theih deuh bang leng ana om zel sam hi. A naupanglam deuh sihna leh teknat a sihna in hon khoihkhakdan kibang hetlou hi. Tuahsiat sihna in hon sukkhakdan tuam a, mi kua hiam khat in amah leh amah hinna kilaak (suicide) chih thu i zak chiang in, sihna dangte’n hon sukkhakdan toh kibang hetlou khat om hi.

Mihing deihtelna pang hetlou a sihna zaw, pomsiam theihdan omthei khong sek mahleh, mahni deihtelna zang a mahni hinna kilaak zaw, adiak in, a notsiat innkuante leh lawmte a diing mahmah in pomsiam haksa law di’n i ngaihtuah hi.

             Kum 7 vel paisa a kipat lel khong ahi in ka thei a, ‘khauhual natna’ chih khong a i gengen uh, suicide, eilak ah avangkim in zaak in hong om pan hi. I zaak chiang un awlmohna thu-le-laa, alang-alang in i gen kheu-khou uhi. Hun a pailiam zel toh kiton in, gen khaak in leng om nawnlou zel hi. Hun bangtan hiam hong pai zel a, suicide thuthak hong omnawn chiang in i gen kheu-khou zel uhi. Tunitan chiang in bel, huchibang thu zaak leh thehdarh a a-om chiang in leng, awlmohna toh gen diing lel leng mi akitawm mahmah ta hi. Poi lua hi. Suicide kichi eilak a zaak ding om hetlou ana hikei mahleh, kum tamlou paisa akipat, i khotaang leh saptuam hon khawng zou hial leh dotna tampi piangsak hial dia kizing zen in ana omngei in ka theikei hi. Saptuam leh Khotaang in a doudaalna diing toh kisai banghiam pan naakzaw sem a hon laak uh lamentak in kana ngak hi. Kei leng mimal a pan kana laaktheihna omte ah kana pang kinken hi.

Aziak bei in kuamah mahni hinna ki laak (suicide) chih om ngeilou hi (kei mimal tuahte tungtawn a hilhchetna):

Lungsimlam natna chi in i Laisiangthou in minvuah in gen kei mahleh, Laisiangthou mun tuamtuam leh Sam 150te lak ah, 48te’n mihing lungsim in a thuak lelh dinmun tampi a taaklang hi. Pathianthu ngei a kingakna in haatna leh khamuanna, lametna leh suahtatna hon tun ahihlam leng muhtheih in om hi.

(Sam 6, 13,18, 23, 25, 27, 31, 32, 34, 37, 38, 39, 40, 42, 43, 46, 51, 55, 57, 62, 63, 69, 71, 73, 77, 84, 86, 90, 91, 94, 95, 103, 104, 107, 110, 116, 118, 121, 123, 123, 130, 138, 139, 141, 142, 143, 146, 147)

Mahni hinna kilaak hial poisalou khop a haksatna, gentheihna leh mangbatna tuak mi om mah tham ahi chih suicide a sisate tungtawn in i chian hi.

Pathian hon sehsakna dan in, ‘trained counselor’ bang kana hikha a, ka hihtheih leh ka batphaak diing a Toupa’n hon sehsakna tantan ah Amah hatna suang in pan chihtak in ka pang sam hi.

          Kei ngei leng akum a depression ana sual kahih ziak in, a gentheihhuaidan ka thei a, depression leh lungsimlam natna neite ka lainat mahmah hi. Hiai lunggimna, dahluatna, kingaihsiatna, dongkholh kisakna leh phattuamna himhim neilou a ka kitheihna pen kei lungsim suangtuahna a kipat kia hi hetlou a, atakgam a hinkhua a ka na tuah ahoihloute ziak ana hitaangpi zaw hi. Lungsimlam suutsiammite gendan in, “i pian khiak apat etkol a i na omdan dungzui leh hinkhua a i tuahte kia lungsimlam buaina tuntu in ngoh theihlouh a, a behlap diing thil dang leng omthei lai” chi uhi. I Nu’n bangchibang lungsim put toh hon na pai a? deih/phal ngellouh in honn pai hia? i Nu’ sunga a i-om pat a kipat leh hon pai sung in amah genthei leh chavaihtak in salam leh lungsimlam ah ana om hia? chihte natawm inleng lungsim pai diingdan tampi gelkhin hi chi uhi. Huaiteng toh kigawm in innsung kitamkham akipat mi a hong khanlet zomah lai leh, depression, anxiety leh lungsimlam natna chituamtuam neih baihsam mahmah hi. Hinna leh hinman himhim omlou sakna tan a lungsim put kekhia chihpen alamdang hilou a, a hithei mah ana hi ahi.

           Depression nei a akum a ka omlai in ka hinna laak di bangzahvei hiam kana suangtuah kha ngei hi (sih ut ngoihngoih a om hun simtute’n leng i hinkhua ah khatvei bek i tuakkha chiat in ka koih hi). Huai suangtuahna ka neih chiang in, suangtuahna dang khat in a zui sek hi; “Kithat hita leng, ka hinna ka laak ziak in meidiil luut ta leng la” chih in hon kam den mawk zel hi. Leitung a lah gentheihna chiteng thuak a om, sihnung a taangtawn gawtmun, ahaksa zaw sem a lut diing chih ka ngaihtuah chiang in ka thangpaih tha suak hi. Hinkhua zaw hichi maimai a lametna bei a om chihmawk hilou di hiveh aw chih ka lungsim ah thaam den hi. Atomlam in gen leng, hun bangtan hiam zoh in, ka ngaihtuahna hong kibehlap hi: Pathian hing bia lah kihi ngal a, hichia kingaihsiatna vungvung dinmun niam petmah a ka omna sanga thupizaw Pathian in hon sehsak om diing a gintatna, ka neihkhak ngei hetlou, kon neita hi. Huai theihtelna in Pathian ka zonna a tawsawn petmah hi. Piangthaksa himah leng, tup-le-ngim kichiantak nei a nungzuihna ana neilou kahihziak in, ka lunggulhna tan ah Pathian toh kizopna neilou in kana omden hi. A huchihziak in Pathian ah kingak/Pathian muan diingdan theilou in ka na buai mahmah ana hizaw hi. Dawnna ka deih a, Pathian kiang chauh a om ahi chih leng ka theitel hi. Huai ka dotna tampite ka zon lai in, Pathian’ mizat Dr. Samuel Mungpu Tonsing leh a zi, Dr. Ruati-te nupa hon awlmohna leh panlaakna ziak liauliau in, 2017  March kha apat in YMCA-te counselling course ah ka na telkha thei hi. A tomlam a gen di’n, huai course tungtawn in Pathian a om damna leh suahtatna kana muthak hi.

Kei mimal tangthu k’on genna ziak ahihleh, keimah ngei inleng lungsimlam natna akum a sim a ana thuak ek kahihziakin, a taktak mah ahi chih ka gen utseluat ziak ahizaw hi. Kibawltawm thil hilou hial ahi chih k’on gen lailai ut hi.

I theih dia poimoh mahmah khat ahihleh, lungsimlam a buaina nei mite ataangpi in a khalam uh leng buai hi chih ahi. Kei mimal a ka tuahte kia hilou in, tutan a mi ka houpihkhaakte leng huchi vek sim uhi. Huchia lungsimlam leh khalam bah a ka omlai in, mi’n hon theikei uhi. Mi lak a kihel ka utkei a, biakna lam hi’n khotaang vai hi’n lawm polh vai hitaleh, kal kana suankhe peih kholkei hi. Mi lak a ka kihel sunsun chiang in chiamnuih khong ka gen zel sam a, maitai tak leh buaina khat leng neiloudan in kana kiphoulaak sek hi. Hichidan in ka lawm-le-vualte lak natawm ah ka na om hi. Depression ka neih pen kei lungsim ngaihtuahna buaiziak kia ana hihetlou ahi chih kon gen thakthak ut hi; ka hinkhua a thil katuahte ziak a ka ngaihtuahna ana kibawl zel ana hizaw hi. Huai hunlai in, ka tulel dinmun in hoihlam hon manoh louh zomah chiang in, kingaihsiatna, omzia leh poimohna neilou, iit leh huai a om kisaklouhna lian petmah in, lametna neilou a om kisaknate mualsuah haksa mahmah hi. Ahunlai in minvuah in ‘depression’ nei kahi chih kana kiphawk ngel kei a, hilehleng tawl kisa mahmah in ka om sek hi. Ka omdan ningkitel in, suahtat ana ut mahleng le, panpihna laakna diing leh va zotna diing gentaaklouh in, anachaang leng ka na thei kei himhim hi. Huai sang mah in kihatsak in, lungsimlam buaina nei kahi chih bangtanhiam kiphawk lengle, huchidan diing in ka kikoih ut hetkei hi. Ihmut haksa ka sa thei mahmah a, dakkal 24 pumluum ihmutlouh hun avangkim a nei in ka omsek hi. Ahuchih chiang in doctor kiang ‘prescription’ kava ngen sek hi. Ka ngaihtuahna paidan ahihleh, ka dinmun kikhek lou pen, thillamdang hong tung a, hong kikhek leh, huaichiang in ka lungsimput kikhek thei pan chauh di’n kana koih hi. Huai ana hilou ahihlam ka counselling course tungtawn in kon sintou zel hi. I dinmun kikhek kei lehleng, i ngaihdan hong kikhek chiang in, i lungsimput hong kikhek a, i dinmun natawm lungsimput dik ziak a khektheih a hihlam kon theikhia hi. Ka dinmun kikhek hetlou pi in, ka puakgik puakte beikei mahleh, a puakdan kon siamta hi. Huchi’n, ka dinmun kei mahmah in ka khek theih ana omte khek di’n pan kon la theita hi.

Pathian a kinga a, Amah a muanna ngak omzia nasa tak in ka counselling course tungtawn in sinsak in ka omtou zel hi. Pathian khoihkhaakna ana tangtou zel in k’ong dam hiai-hiai hi. Ka dam hiai-hiai toh kiton in kei bang a mi tampi lungsim natna toh om diing ua gintatna lianpi nei in midangte vei petmah in Toupa’n hon veisak a, tutan in leng ka vei tou zel lai hi. Ka dam siang sitsetna di’n kum 3 phial luut hi chih leng geen khak poimoh kasa hi. Toupa’n hon deihna leh hon zatna mun diing hong chiang mahmah ta ahihman in, Toupa’ hon piina ka na delhzui zel hi.

Depression leh Anxiety i chih miteng in neikha vek hi:

Hinkhua haksa ahichiang in, lungsimlam buaina nei mi kitam mahmah hi. Lunggimna neih zekzek pen asia hikhin vek lou hi. I mimal hinkhua ahoihzawlam a khek diing in hun tamzaw ah, hiai lunggimna i neihte, ei hon tawsawntu in pang uhi. Huaiziak mah in, niteng hinkhua ahidiing bang leh angeina bang a i zat diing hon hih nawngkai saklou hi. Hun hong kikhek in dinmun hong kikhekdan dungzui in buainate leng hong veng zel a, a huchiloute leng bang chichi hiam in hong veng zel hi. Himahleh, avengthei hetlou a niteng hinkhua a ngaihtuahna tamzaw hon kam a, kingaihsiatna hiam, dahluatna hiam, lungkiak ngoihngoihna hiam leh lamet diing nei nawnlou a kitheihna hiam, ahihkei leh huaiteng kigawmte’n i ngaihtuahna tam aluah zawk a, niteng hinkhua paidan natawm a hong nawngkai chiang in mimal buaina hon tun a, panpihna kipoimohta chih ahong kilang chiangta mai hi.

Huchibang a haksatna tuak mi’n ataangpi in mi kiang ah genkhe ngam pah lou hi. Bangziak i chih leh, mi’n houchik dan khong a gensak sek uhi. A genna sunsunte’n lah thutankhum zomah ua, anuihsan uh toh, thil zumhuai dan a gensak diing leng mi ana om zomah uhi. “Hou lua”, “Khemkhem”, “kitheihmoh bawl in”, “Pathian muang in”, “hong pha mai diing”, ‘Thuumna pii bawl lechin” chih khawng za sek uhi. A lungsim put pen lah sihkhiak a paih mai theih hilou ahihziak in, abuaina veng lou hi. Athuaktu’ adia lah, na mahmah si maw! Hin ningkitel, sih ut ngoihngoih, dongkholh kisatak a niteng hinkhua zatna dia tha ngahna diing leh kithalawpna diing himhim mulou ana hiven! Kuama’n ama lungsimlam natna za utlou uh ahihchiang in, zaak(ngaihkhiak) a om kisaklouna toh dim in, omzia nei kisakna tawm deuhdeuh zomah hi.

A tawp chiang in, a genna di neilou, a genkhiakna sunsunte a phatuam lou ahihziakin, kuaman panpihthei di’n le gingta lou a, a dinmun kikhek ngei nawn di’n leng koihlou a, hinman om sa mahmah nawnlou, lamet diing neilou, panpihtu diing omlou, hichia omden a suahtatna kichi omngei nawn dia gingtatna nei nawn hetlou in, mi a diing natawm a noksak, dongsak leh puakgik guantu lel hi a kingaihsutna liantak nei in, amah omlou a khovel atheihphakna tan thoveng zaw diing a koih in, buuktuahtuah in, atawp in ahinna amah leh amah in kilaak ta hi.

Angaihtuahna pai diingdan teng suangtuahsak zou kei mah le’ng, ahaksatna ngaikhia a poisakpihtu diing leh panpihtu diing mi om ahihlam thei hileh zaw, zuankha maithei hi a maw! Panpihna omna lam zotpih leh kawkmuh thei diing bek ana nei hileh zaw maw!

Huchi’n a kithah thu mi’n ahon thei ua, asih nung natawm in leng thutanna bawlsak leh mohsak in a omlai tel hi:

‘Pathian a kinga zoulou eive ‘

‘Haksatna enle i tuak chiat voi’

‘Mi dawilok ahi’

‘Mimoh/Chau law ngal’

‘A innkuante khual kei na e’

‘Hai na lawmlawm e’

‘Mi kiang ah hilh leh hoih di hia’

‘A innkuanpihte adi’n mualphou huai e’

Hiai atung a kampau khenkhat kon taaklat teng kia lou atuamtuam tampi kamteh in houlimna khong i nei sek uhi.

Bangchibang lawmlawm haksatna tuak a, thuaklah a, a hinna la hial diing a thutanna bawlthei mai ahi de aw maw chih khawng in i ngaihtuahna sukha mahmah veh aw maw, suicide thu i zaak chiang in? Mangbatna leh lunggimna mahni khamtawk a ana tuakkha sam i hih chiang in, bangtan hiam zaw i theisiam sam hi. Hilehleng a kithah hial pen i theisiam kei a, thutanna i na bawl khumkhum zomah lai hi. I theihsiam kei leh leng apoina om hetlou hi, ahialah, va mohsak sese ngai hetlou ahi chih leng chiamteh tham ching hi.

Lungsimlam Natna toh kisai a i lungsim put uh khek hunta hi:

I hoihlouhna uh khat ahihleh, Mental Health toh kisai a lungsim put i neihdan uh dikhetlou om hi. Mi khenkhatte’n, Mental Disorder (Depression, anxiety, OCD, PTSD leh adangdangte neptak/houchik in koih ua, poi mahmah hi. Thil nep hileh, avangkim a suicide thu zaak zel chih omhetlou diing hia maw?

“Mental Health (Lungsimlam damtheihna) poimohdan gengen di mah ahi” ka chih chiang in hon nial ut sek uhi. Hiate i gen tam leh atheiloute kichihmuh theih hi chi’n hon nial zel uhi. Hichibang ngaihdaan hoihlou leh masuanna diing daaltu i neihte uh paih a paihkhiak hunta hi.

Nikum in ka heutupa (Mentor) deihsakna in ‘Annual Suicide Conference’, Sisters Living Works kichi NGO, USA a ki based-te’n asai uh ka va tel kha hi. Huai hun in psychologist tamtak in thugenna nei ua, huai a hah gen pente lak ua thil thum ken le ka poimoh ngaih mahmah ei dinmun toh kituak in kon gensawn ut hi:

1) Mental Health toh kisai a khotaang gentaklouh, saptuamte natawm inle ngaihdan hoihlou, gimneih bawl a (social stigma), i koihdan khat ompen lakkhiak na diing a panlaak poimoh hi. Huai ahihtheihna di’n, mite theihsakna diing a panlaakna (Awareness) poimoh hi.

2) Lungsimlam natna i etsoihna (stigma) laakhiakna diing a panlaak dan khat ahih leh ‘gengen diing’, ‘gentam diing’ chih ahi. Zumhuai ahihlouhdan, mihing hi hang a, nat leh lunggim tuah theih mah ahihdan khong leh kepdam theih ahihdan leh panpihna laak/zon chihte hihluat diing ahihdan khawng workshop/seminar/awareness campaign-te tungtawn a gengen poimoh hi. I genkhiak a, i theihsiam chiang in, a doudaalna leh ahihdamna lam buaipih theih pat hi diing hi. Huchi leh, suahtatna deih a aguuk a thuakte’n leng panpihna naih ngam pan diing uhi.

3) Lungsimlam natna leng taksapum natna chihkhat dan a pom poimoh lua ahihlam gengen diing. Taksa damlouhna i neih chiang ua, Doctor va naih chih pen pilhuai leh thilhoih in i ngai ua, a hunhun a i kietkol chiang in, ase diing tampi ki khaam zel  hi. Hileleng, a hun a etkol ahihke’h taksa mundang leng nasak thei hi. Huai dan mah in lungsimlam natna leng pai thou hi.

Etsakna: Mi a khe kitan khat tuakkha le hang, i nuihsan diam? Hong hoih mai diing chi in i taisan diam?, ‘Pathian muang in’ chi in i taisan diam? Ahoulua i chih sak diam? Huchih mawk lou e, Damdoi inn zuan dia i sawl kei leleng, en a kinthei pen a ki zotpih lai diing hi.

Tu’n ah, lungsimlam natna neite i tuahkhaak chiang un bangchi’n mimal, khotaang leh saptuam in i na ngaihsak/kem a chih ngaihtuah mah dih uh le.

          Lungsimlam toh kisai telsuimite’ suina khat a ana muhkhiak dan un, mihing khetan khat leh mi kingaise mahmah khat khuak MRI a a-etkhawm na uah, akhuak uh akisukkhak daan kibang hi chi uhi. Huai omzia ahihleh, mi khat khe kitan ziak a ana athuak dan tuk in lungsimlam damlouhna in leng huchibang tuk in ana thuakna tun hi. A chiang deuh ta diam ah.

Lungsimlam natna  etsoihna/gimneihna(stigma) leh Saptuamte:

A poi diak kasak ahihleh, platform hoihtaktak zang a, Pathianthu gen khenkhat in Depression khawng gen nep leh chiamnuih gen heng-hang sek uhi. Ka zadah mahmah hi. Thil i tuah khak ngei leng hilou, hun leh lungsim seng a isui detdet ngei leng hilou khong nep gen chiing nawn kei le’ng hoih mahmah di’n ka gingta. Hichi khong a Jesu Khrist sik-leh-taang a i dinna munte khawng ah, mi tampite sihpih thilte gen nep nawnkei leng ka chi mahmah hi. Midangte lungsim pomsiampih theih (Empathy) bang kizil ek hun ta hi.

[Hebrute 4:15 ; Johan 11:35; Romte 12:15; 1 Korinthte 2:3 ; 1 Peter 3:8]

Mi khenkhat te’n sih sual a asualte khong uh huchia i houngaih sak chiang un, kilkhat a lungsimlam natna liantak nei, damna lamen tak a ana om pen adingin kisuanlah huai pii ana hikha thei hi. Thil zumhuai a alungsim natna pen a koihna, mimoh a kisakna leh a kingaihsiatna ana liantuan ahihlam chiamteh leng hoih mahmah ding hi. Jesu Khrist in, belaam 99te taisan zen in belaam mang khat ana zong chih khong i gengen uh hilou mo? Hichi khong a thu i taangkoupih ekekte hiai khong a izat ke’n koi a va zang tuan di e? Thugente’n leng, agen kia sikhop lou in, a zuihna lam piibawl zaw deuh lai leng, ki hiamtuan mahmah di’n ka ngaihtuah hi. Pulpit pen Pathian thutak genna diing hi a, mi sang a hoihzaw a, kithuneidak tak a mi kouna leh mi engchihna diing hilou ahi chih chiamteh poimoh hi. Lungsimlam damtheihna (Mental Health) toh kisai a stigma lakkhiak apoimoh nakkal a, i gen nep gige lou kaal ua, khelhna bang a i gen ualeh bang chikchiang a a stigma kilakhe ngei di eita? A stigma ziak a, mi tampite saltaanna akipat a hutkhiakna diing a panlaak haksa mahmah ahi chih thei ni.

Lungsimlam damtheihna apoimohdan mi nautang leng phawksak poimoh mahmah ahih ziakin, heutu lamte’n pan i laak nak ualeh ahi diingdan hong om mai diing hi.

Pathian’ nnasemte a diing a theihtuak khenkhat:

Pathianthu gente, Pastorte, Upate, Missionaryte, Counselorte leh mi’n lamen tak a houlimpih diing a zot a omte’n i theih dia poimoh mahmah chiamteh tinten dia hoih thil 3 kon kum ut hi:

1) Mihing kibangvek lou ahi chih i theih dungzui in, amau hihna bang in pomsiam phot le’ng chih deihhuai hi. A khente thuak haat deuh bang ki-om a, a dol deuh bang leng ki-om a, Pathian thu a kihehnem siam pah deuh leng om a, piangthaksa himahleh, Pathian thu a kinga zoulou deuh bang leng omthei ahihlam chiamteh leng hoih mahmah diing hi. Khalam dinmun leng kibanglou chiat hive hang maw? Mi, adiak a lungsimlam natna neite, thukhensaktu ding kihi lou inchin, Pathian kiang a om damna, hasotna, mualsuahtheihna, bitna leh khamuanna kawkmuhtu, thumpihtu leh lametna Pathian a om ahihlam hilhchian a, huai a kingak theih ahihdan, amau mizia dungzui a sinsaktu diing ihihlam uh chiamteh a i neih uh poimoh mahmah hi (1 Korinthte 9:19-23).

**Mite’n a thuguuk uh, a khelhna uh leh a haksatna uh a hon gen chiang un, koihiam khat a va gensawn chiin hetlouh diing ahi chih chiamteh in zui ni. Thumna a phawk diing natawm a leng, amau phalna panglou a koihiam a va puan diing hi thahah lou hi.**

2) Theih dia poimoh mahmah nawn khat ahih leh, Sa a omlai i hihman un, i kha pen va sukkhak pah sawm sangin, i taksa in a phawk luat natna (pumpi leh lungsimlam) pen enkol masa leng, khalam pen khoihkhak baihsam petmah hi. Khalam vai ki gen kai thouthou hi chih ka theichian deuhdeuh hi. Jacob 2: 15-16 ah salam taksap hih buchin apoimohdan i mu hi. I Hondampa ngei leng khovel a ahong pai lai in, khalam damna toh kiton in salam damna leng awlmoh mahmah hi chih i thei hi. Lungsimlam natna leng sapum natna ahihlam chiamteh ta ni.

3) Midangte kawkmuh apoimoh dan thei ni. Pathian kumpigam a mohpuakna chi tuamtuam neite i hihziak un, i theih tawp i suah diing him uh ahi. Pathian’ kumpigam nnasepna ah, Toupa’n siamna leh hihtheihna chi tuamtuam hon pia a, khalam thilpiak i tante uh leng kibang veklou ahih toh kiton in, A hon zatna leng kibang vek lou hi. Ei hihtheih na lam chiat ana om sek ahihman in, ei hihtheihlouh lam a nna got a i om chiang in, midang kawkmuh a piaksawn poi sa kei ni. Ei kia in leng hih khit sawm vek kei ni. Khrist’ pumpi kahiang tuamtuam, siamna tuamtuam, sapna tuamtuam himah lehang apoimohdan a pangkhawm a, kihuh tuah, ki kawkmuh leh kipiaksawn chihte i hih diing mawng uh ahihlam mangngilh mahmah kei ni. Kituh bawl, mahni in kihui vek, ki haza, ki deihsak tuam chihte toh Pathian kumpigam nnasep in maa suan theilou hi. Lungsim enchiantu, Pathian’ lemgeel leh nnasep diing daaltu a panglou di’n pilvan sawm ni. I tuhgah chiat lou ding i hi chih thei ni hang!

(Exodus 18:13-26); (1 Korinthte 3:8 ; 1 Korinthte 12:12-27; 2 Korinte 5:10 ; Matthai 16:27; Jeremiah 17:10; Paunaakte 24:12)

Dotna nih in thukhitna kon bawl diing:

  1. Mi khat in a hinna amah leh mah a kilaak chih thu i zaak chiang un, puaknathuai leh poisakna in i dim uhi. Huaitan lel a bei sak zel diing i duam? Poi sa i hihleh, bangchi’n pan i na la a?
  2. Jesu Khrist in Lungsimlam natna nei kichite bangchi’n vaidawn in, bangchi’n kem in, bangchi’n A houlimpih diam aw? Ahihkeileh, hiai lungsimlam natna thu toh kisai banchi’n a maituah di’n a gintat huai isa ua?

‘Hiai khovel vaak na hi uh’ hon chih mahbang a, A lungtuak a vaakkhe thei chiat di’n, Pathian in i Toupa Jesu Khrist’ Min Siangthou in simtute hon thuam chiatta hen.

 

-Chingngaihlian Tunglut

April 11, 2020/ Article No. 15

(Laigelh toh kisai kupbeh nuam a omleh, laigelhtu +919892316430 ah thuzaak theih diing hi)

Chingngaihlian Tunglut
WRITTEN BY

Chingngaihlian Tunglut

She is one of the two co-founders and the in-house counsellor. Her freelancing works include lots of voluntary and 'Pro Bono' counselling in church and community. She is also extensively involved as a counsellor at Bombay YMCA Counselling Centre, CBD Belapur, Navi Mumbai. She has been trained and certified in several Mental Health and associated courses. She is also a certified trainer. She is passionate about young people and the issues they face. She has facilitated workshops on Mental Health and other relevant issues and is involved as facilitator in counselling courses and Sunday School teachers training from time to time.

(Please contact her for seminars and workshops about adolescent and youth issues and mental health etc. As a trainer, she is also passionate about training and equipping people to better serve the body of the Lord Jesus Christ in children, youth and women ministry)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

2 thoughts on “LUNGSIMLAM NATNA BANGCHIK CHIANG A THULAAK DIING I HI UA?

  1. Heutunu,

    Na thugelh kana sim a hoih kasa in ka lungsim hon zou mahmah!; Toupa’n hon piak bangbang hangsantak in hon gelh zom zel in.

    Toupa’n hon vualzawl sak dia, gah kipah huaitak hon suah ngei ding hi. K’on na thumpih zel ding.

Book Appointment