KHRISTMAS THAK

0

Khristmas i koihdan uh:
Khristiante adia Khristmas i chih kumsim a Ni poimohpente lak a khat ahihman in khami kisa khollou natawmte’n le Khristmas ni bek chu, Biakinn naih sam uhi. Khristmas omzia theilou a, kut (festival) leh khawlni (holiday) hunnop chikhat dan a pom a, nopna ni leh nopbawlna hunbi dan a nei a, khovel vaitak a mawk pahtat leh mawk nopsak chih muh di tam thei lua hi. Khristian kichite’n Khristmas i zat sekdan uah Khrist muh di atawm luat ziak leh nop bawlna atam theih luat ziak in, ahihna bangtak a lawmkha ngellou tampi ki-om hi. Khristian chih ziak a chiamnuih, kisuklimna, nopbawlna leh nuamna dia kithuahkhawmna hihlouh di chih lampang hi zenzen lou hi. Hiaite athupipen a i koihlouh di uh chihna ahizaw hi. Amasa di nanung a, a thupizaw di anepzawk chiang in, a kilehbulh Khristian Khotang hih baihlam mahmah hi (Isai 29:13,15 & 16).
Tutung Khristmas a i ngaihtuah thak di ua poimoh ahihleh, eilam thu ahikei a, i khelhna uleh taangtawn gawtmun apat hon hunkhia a, Pathian toh i kimelmakna uh, lemna a hon kheksak a, khelhna akipat hong hondam Toupa Jesu Khrist hong pian thu ahizaw hi (Matthai 1:21). Eilam thu a koih khakha a, salam leh khovel vai a nopsakna leh nopbawlna a zang kha veu i hihleh, Khristmas omzia ngaihtuahthak poimoh dia, i lopdan leng vel thak tuak khenkhat omkha diing hi.

Khristmas Lopna toh kisai :
Ka khangdawng lai in Khristmas Ni toh kisai ka Nu kiang a dotna khat kana bawlkha hi:
“Nu, Jesu pianni 25th December ahihlam i bangchi theih uh a?”
Ka Nu hon dawnna ahihleh, “Jesu pianni 25th December hikha chet lou maithei, hilele a siamte’n a suutdan ua, khaw omdan, hun omdan leh thil omdante apat a kinaihtheipen a ana suutkhiak uh ahi”
Ka Nu hon dawnna kana lungkim pih mahmah hi. Tutan inle soiselna di ka thei tuankei hi.

Tulai khawng inchu, mi khenkhatte’n Khristmas hong kipatdan ahihleh, “Pathian beloute (pagan) tawndan (tradition) chikhat Khristiante’n minthak vuah a Jesu Khrist pianchampha lopna dia ana khek danglam uh ahi” chihbang in Khristiante soiselna in zang veu uhi. Huai chimah le uh, en bel Khristmas lopna kipatna suut a phattuamna om salou i hihman in suut leng i sawm kei hi.
Bible ah Hondampa’ pianchampha lop diing ahihlam leng kigen lou mah hi. Himahleh, eite khelhna leh manthaina a kipat hong tankhe dia, Pathian mihing hong suak hiil-hial a, mihingte paizia atak a hong pal a, tatna nna thupitak hong semkhia a, i tangtawn mun gawtmun diing ahihlai a lampi dang, Vangam lampi hong sialsak ahihchiang in, hong pianni chet theikei mahle’ng, kumkhat a Amah pianni lopna dia Khristian masate ana bikhiahsa ni khat Khristmas ni a i zat touh uh thil hoih ahi (Johan 1:14 ; 14:6 ; Nasepte 4:12). Mihing khialsa a piangte Birthday natawm lawm i hih chiang ua, khelhna sal apat hong tankhia kia hilou a, i kolbuhte hong suutkhiaksak, diktat pumluum, i Siampulian Jesu Khrist pianchampha naakpitak a lop thil lamdang hilou hi. Siangthou Pathian, ei mikhial leh nitna a dimte adia hong kipumpiak hiven, i lawm mah tham ke!
I lop pa uh Toupa Jesu Khrist theihsem utna khawng in hiai hunbi zat sawm le’ng, genneitak in eimah hinkhua leng kikhek dia, i kiim-kiang leng genneitak in kisukha diing hi. Khristmas zangkha thei lai dia om i hihleh, ei leh ei i kipiak hilou a, Pathian in hon piak ahihman in (Sam 31:15), eite tankhe dia hong piang ahihna khawng lungtang toh suut thak in, Amah naihsemna di’n manphatak leh kipaaktak in zat sawm chiat ni. Khovel mial a mihingte lametna neilou a manthainalam zuan lai lametna hing dia Amah leh Amah hong kipumpiak a, siit khatlel le neilou a eite a dia kibungkang sipsip, Toupa Jesu ah buai kisin thak ni (Johan 3:16 & 12:46 ; Philippite  2:7).

Khovel puuksesa ahihziak mahtak in, bangmah guitung omlou hi. I khelh kiphawkna uh leng guitung lou a, i kisiikna uh leng guitung lou a, i kipahna uh leng guitung lou hi. Hichibang dinmun a ding i hihziak un, Pathian ki poimoh petmah hi (Sam 42:1; Matthai 5:6, Isai 55:1-2 ; Jeremia 2:13). Toupa Jesu Khrist nnasep kia guitung ahihziak in, lamdangsakna toh huai khawng buaipih le’ng achihhuai lua hi. Bangmah guitun louna khovel ahihziakin, Khristmas lopdan leng hong guitung lou diing hi: khovel a mi tampitakte’n leng lawm sam uh ahihziak in, khovelvai tak in noptaalna leh haina, kilehlakna leh thaangtatna a kipolhkhawmna in zang diing uhi (Matthai 15:3 ; Kolossate 2:8 ; 2 Timothi 1:7). Ei Khristiante’n chu Kha leh Thutak vai tak in Pathian Biakna leh Khrist sapum kikholhkhawmna mah in zang diing in i kisa diing uhi. Pathian’ thupina nasatak a i muhna diing un, kiniamkhiaktak in Khasiangthou nnasep i na aangvaan diing uhi.

Hon ompih den Immanuel!
Atuung a Thu om, Thu toh Amah omkhawm a, Thu tuh Amah ahihna ah, Athu i lak a om ahihman in, Amah ei Khristiante lak a om chihna ahi. Taksa a hon ompih nawnlouh nung inleng, tagah bang mai a hon nuse lou a, A thu hon notsiat ban ah, A thuukzaw sem a kizopna omtheihna di, michih thakhat thu a hon ompihtheihna di leh Athu hangsantak a i zuitheihna di un, Khasiangthou in hon sungluah zomah lai hi (Johan 1:1 ; Matthai:1:23; Johan 14:18-19). I dahna, mangbatna, kingaihsiatna, kipahna, masawnna, lohchinna, hehna, khasiatna, khelhna leh hinkhua a thil i tuahdan dungzui ua, a dawnna leh hon lamlah di Laisiangthou i neih mahmah uh kipahhuai kasa petmah hi.
Ngaihtuah thak mahni; Pathian’ Khasiangthou i sung ah teng hitel ahi. A omzia le mankha thei taktak lou i hikha di ua, dahhuai kasa mahmah hi. Pathian in Van ah a Laltutphah ah tu a, agaal a hon vaihawmkhum hilou in, Khasiangthou tungtawn in hon ompih denta hi. I dahna, kipahna, khasiatna, ginomlouhna, natna, ginlelhna, khelhna leh i limsak louhna hunteng inleng hon taisan ngei nawn lou hi. Hampha hinalawmlawm hang e maw! (Isai 41:10 & 43:1-3 ; Joshua 1:9 ; Matthai 20:28 ; Hebrews 13:5-6)
Mihing khangthu leh khovel paidan khek lumlet zou a, tangtawn akipat tangtawn a A thil geelsa hih tangtung di leh A mi teelsate khawm dia leitung a hong pai Toupa Jesu Khrist thu leh nnasep thu ngaihtuahna in Khristmas lawm hizaw leh chih luat ziak a saupi gen i hizaw hi (Ephesate 1:4 ; Romte 8:28-30 ; 1 Peter 2:9 ; Johan 15:16). Khelhna apat amite hong tankhia a, hattak leh hangsantak, lau leh liingkawm a thil hoih semkhe di leh gahkhe dia Khasiangthou thilhihtheihna thupitakmai toh thop i hi uhi (Ephesate 10:1-18 ; Galatiate 5:22-23 ; Philippite 2:12 ; Ephesate 2:10).
Bangkim a Kipahthu geen thei a i om uh Jesu hong pian ziak ahi (1 Thessalonikate 5:16-18; Habakuk 3:17-18). I deihte ki ngiat tentun nawnlou a, Toupa nang thuthu hihen kichi zel theita hi (Matthai 6:10 ; Matthai 6:33 ;  Luke 9:23 ; Luke 22:42). Aman hon ompih ahihziak in, lungmuanna taktak i neita a, i neihte leh i tantawk ah i kipaak thei zel hi (Philippite 4: 11-13).
Hon ompihden ahihziak mahtak in, Jesu Khrist a bangkim kibuuktuah chet ta hi. I kipahna Amah toh lian a, i dahnate nep hi. I lauhnate kiam a, i khasiatnate bei zel a, i khaphangnate lungmuanna suak a, i liamnate hon tuamdam sak a, Amah i sutna, a haksa ngaihdamna natawm Amah hon hihaatpa’n hon ompih ziak in kihih thei zel hi (Philippite 4:13; Sam 34:18 & 147:3). Thil nuamlou i tuahchiang in pomsiamdan khat i neithei a, mangbatna ah Amah muanngamna hon pia hi. I chit zohlouhnate kingaihsiatna hilou in kingaihniamna hon suahsak a, huai kingaihniamna in i mimal hinkhua a Pathian thupisak a, Amah thu a kinga a “Toupa’n hichi’n achi” chithei zel di’n A deihdan toh kituak in, Amah toh thumangtak a ton diing in hon pii zel hi (Mika 6:8 ; 1 Peter 5:6 ; Nasepte 5:29; 1 Samuel 15:22 ; 1 Johan 2:4 ; Johan 14:15).

Khristmas Laa:
Pathian mihing hong suak a, A mite tankhe dia hong pai ahihziak in, Amah i pahtawina di’n Khristmas Laa deuh bang Christmas Ni leh hunbi in sa sek uhi. Himahleh, khovel paidan in hon nawkkha lua ahihman in, i pilvan di uh poimoh omkhathei hi. Khristmas laa a kithang teng leng Khristian laa leh Pathian biakna leh Pathian phatna laa hilou ahihleh chu, i nawlkhin diing ahi. Tehkhina’n: Jingle Bells leh Santa Claus laate bang Khristmas laa dan in khovel tawndan in kithang mahleh, Khrist toh kisaikhakna neilou himhim hi. Gingloute Khristmas lopdan leh ei Khristiante’n  Khristmas lopdan a kibat theih mawk hilou ahi.  Kichiantak a i lopdan uh kikhen siang geih chih chu omtheilou di ahi chi i theihsa ahi. Ahialah, ei Khristiante’ Khristmas pen Khrist a laizang ah, a thupi leh alianpen ahihna bang in lawm leng, Khovel lopdan akipat hong chituam himhim diing hi.

Khristmas kicheina, Inn leh Biakinn cheina:
Sami i hihnatak un, mittaisak di leh nuam honsa sak di i zonna un, a nopthei dipen in  Khristmas hunbi’ boruak leh kiimkiang i bawllem ua, i chei sek uhi. Cheina tuamtuamte in i innsung leh Biakinnte i chei a, eimah ngei leng a nalhthei pen in i kichei hi. I hondampa hong pian lopna di’n chu, inn leh Biakinnte a nalhtheipen a chei in, i van neih hoih penpen khawng i silh mah ke maw! Himahleh, hiaite tenteng tung ah i lungtang ah Khrist tungnungpen leh a poimohpen a koihkhalou i hihleh, omzia omlou diing hi. Khristmas omzia leh ahihnatak a pulaakkha lou zen leh zangkhalou a, nopsakna leh mittaina apoimohtan sang a piibawl zaw i hihleh, Jesu Khrist’ Khrismas hilou a Pathian phawklou, khovel mite Khristmas zang kihikha diing ahi. I tulel khovel paidan ah, nopsakna delhna thupi mahmah a, apoimoh pen a kikoih mah a bat hun tam sek hi. Biakna natawm nopsakna zonna in kizangta ahihziak in akan-aval a Pathian zakdah di thil hihkhaklouhna dia pilvanna poimoh lua hi.

Khristmas Thilpiak :
Pathian in mihingte hon siamdan khat ahihleh, i kipah chiang uh banghiam khat sepkhiak utna i nei ua, thil thawn piak i dawng chiang un leng piak thuk utna i nei uhi. I hondampa hong piang ziak a leng kipaak lawtel i hihziak un bang hiamkhat sepkhiak hiam, kalsuanpih khiak hiam i ut sam uhi. I Hondampa Amah leh amah eite adia thil thawn piak a hong kipia ahihziak in, i kipahna thu inleng agen seng kei hi. Nnasep a i thuuk kiktheih dandan a thukkik utna in dim mahle’ng, Toupa’n i lungtang mah deihpen hi. Ei mah hon deihpen ahihziak in, kipiakkhiakna thak khat i nei ngam di uam leh? Amah adia hing di’n i kisa thak ngam diam? A Tangthupha i tangkou pih utna i kalsuankhiakpih ngam ta  diam? Amah gupna leh Amah lauhna, Amah delhna leh theihna ah buaizawta di’n i kipekhe taktak ngam tadiam? Mite hon gen leh muh didan ah buailou in, zum lou leh kihongtak a bia in,  in i hinkhiakpih ngamta diam?

Thukhitna:
Tutung Khristmas in i kumpi Jesu Khrist mai ah bang ahia i latkhiak theih om? Mihingte’n Amah mai a i lattheih sunte uh ahihleh, i kithupisaknate, i kingaihsiatnate, i chapounate, hoih i saknate, hoihlou i kisaknate, ngaihdam i nget utlouhnate, mi i ngaihdam utlouhnate, thei i saknate leh theilou i kisaknate leh Khrist neusak adangdang teng ahi uhi. I hihna bangbang in kilankhe le’ng, Toupan ei hoihna di toh Amah lemgeel toh kituak a Amin thupina dia hon siamthakna vaidawn thei diing i hi uhi (Romte 8:28). Amah Kumpi ahihna bangtak a, A mai a kiniamkhiak a, Amah mah a thupipen leh tungnungpen in koih le’ng, Khristmas ahihna bangtak a lawmkha kisuak diing hi. Toupa’ Jesu Khrist tatna tangthupha puanzaakna, i hotdamna ngaihtuahthakna leh hinkhiakpihna dia kipatthakna, kithununthakna di’n tutung Khristmas zang ni maw!

Piangthaksa Khristian, tampi vei  Khristmas zangta i hih ngial leh bang chu, khalam a i khan diing ahi. Sianthouna nnasep, Khasiangthou nguaisak zen a semkhe sak lou zen a khanlam ana manoh lou i hihleh, kipan thak ni. Sianthouna nnasep haksa sek mahleh, ei a dia hoih ahihziak in, panla thak ni (1 Timothi 4:15 ; 2 Peter 3:18 ;  Philippite 1:9 ; Kolossate 2:6-7 ; Hebrute 5:12-14 ; Hebrute 6:1). 

Khristian khotang a piang a, piangthak nailou a, Khristmas tampi vei, Pathian zahngaihna ziak a, zangkha tou thei lai i hihleh, Khristmas omzia ngaihtuah thakna ah bul panthak in, muh diing a a-om lai in Pathian zong di’n kipan khe ni (Isai 55:6).

Toupa’n simtute lungtang a asep bangbang a kalsuankhethei di’n haatna leh hangsanna, Jesu Khrist min in hon pe chiat hen. Amen.

Chingngaihlian Tunglut

December 23, 2021 / Article No. 26

(Laigelh toh kisai kupbeh nuam a omleh, +919892316430 ah laigelhtu thuzaak theih diing hi.)

Chingngaihlian Tunglut
WRITTEN BY

Chingngaihlian Tunglut

She is one of the two co-founders and the in-house counsellor. Her freelancing works include lots of voluntary and 'Pro Bono' counselling in church and community. She is also extensively involved as a counsellor at Bombay YMCA Counselling Centre, CBD Belapur, Navi Mumbai. She has been trained and certified in several Mental Health and associated courses. She is also a certified trainer. She is passionate about young people and the issues they face. She has facilitated workshops on Mental Health and other relevant issues and is involved as facilitator in counselling courses and Sunday School teachers training from time to time.

(Please contact her for seminars and workshops about adolescent and youth issues and mental health etc. As a trainer, she is also passionate about training and equipping people to better serve the body of the Lord Jesus Christ in children, youth and women ministry)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Book Appointment